SGK Müdürü’nden Açık Çağrı: “Birlikte Mücadele Edelim”

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Burdur İl Müdürü Bayram Balban yaptığı yazılı bir basın açıklamasında; Kayıt dışı istihdamla mücadelede konusunda paydaşlarına seslenerek birlikte mücadele edelim çağrısında bulundu.Kayıtdışı istihdamın vatandaşımız nezdinde sadece çalışanların kuruma bildirilmemesi şeklinde algılandığını ifade eden Balban sözlerine şöyle devam etti:

“Kayıtdışılık sadece çalışanların kuruma bildirilmemesi değil, aynı zamanda çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirilmesi de birer kayıt dışılıktır. Asgari ücretten yüksek ücret aldığı halde, sigorta primine esas kazancının aldığı gerçek ücret yerine daha düşük ücretten veya asgari ücretten bildirilmesi, çalışan kişinin kıdem tazminatından tutun da emeklilik ikramiyesine ve emekli maaşına kadar birçok şeyini etkileyecektir. Bu ve buna benzer olarak kayıtdışı istihdamın hem ülke ekonomisine ve hem de sosyal açıdan kişilere kısa ve uzun vadede zararları bulunmaktadır.

“Sigortasız işçi, birçok haktan mahrum kalır.”

İşçi açısından kayıt dışı istihdamın birçok olumsuz tarafı bulunmaktadır. Öncelikle, kayıt dışı çalışan işçinin emekli olma hakkı yoktur. Çalışamaz yaşa geldiğinde başkalarının yardımına muhtaç olur. Herhalde kimse başkasına muhtaç olmak istemez. Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde ise malullük aylığından yararlanamaz. Bununla birlikte hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocukları ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar. Yine kişilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, işsizlik maaşı, analık, emzirme ve geçici iş göremezlik ödemesi gibi birçok haktan mahrum olma durumu söz konusudur.

“İşyerinin kapanma riski var.”

İşveren açısından bakıldığında ise yapılacak denetimler ve tespitler sonucu işverene yüksek tutarlarda idari para cezası uygulanır. Bu işyerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur.Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar.Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma gibi avantajlardan yararlanma hakkı yoktur. Dolayısıyla bu kadar yaptırımlara karşı bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır.

“Birlikte Mücadele Edelim”

İl Müdürlüğümüz olarak sosyal güvenliğe ilişkin birçok konuda olduğu gibi kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda da kapsamlı çalışmalar yürütülmektedir. Sosyal güvenlik reformu ile oluşturulan yeni anlayış kapsamında, kurum olarak kayıt dışı istihdamla mücadele çalışmalarımız hizmet kalitesinin artırılması, veri paylaşımına dayalı çapraz denetimler, denetim sisteminin etkinliğinin artırılması, teşvik uygulamalarıyla istihdam üzerindeki mali yüklerin azaltılması, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları olmak üzere 5 temel strateji altında devam etmektedir. Ancak biz biliyoruz ki kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda sadece Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yaptığı çalışmalar tek başına yeterli değildir. Bu sorunun çözülmesi noktasındakamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, bankalar, toplumun diğer ilgili kesimleri ve bu ülke de yaşayan her bir bireyin, elini taşın altına koyması gerekmektedir. Böyle bir iş birliği olmadan kayıt dışı istihdam sorununu kökten çözmemiz mümkün değildir. Dolayısıyla benim buradan paydaşlarımıza çağrım şudur:“Kayıtdışı istihdam hepimizin sorunu. Bu soruna karşı; gelin, birlikte mücadele edelim!”Bu mücadele çerçevesinde herkes üzerine düşen sorumluluğu yerine getirsin.

“ALO 170 arayın”

Çalışanlar, çalışmalarının işverenler tarafından bildirilip bildirilmediği veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini e-devletten veya “ALO 170” İletişim Merkezi’nden öğrenebilir. Ayrıca telefonun kısa mesaj bölümüne P boşluk TC Kimlik Numarası boşluk Aile Sıra Numarası yazılarak 5502’ye bütün operatörlerden kısa mesaj gönderip öğrenebilirler. Kayıtdışı çalıştırıldıklarını düşündüklerinde ihbar ve şikayetlerini 7 gün 24 saat ALO 170” i arayarak yapabilirler. Evet, bu kapsamda çağrı merkezimizi kullanarak geçtiğimiz yıl içerisinde asılsız ve yersiz ihbar-şikayetler dahil toplamda 783 adet bildirim aldık ve sonuçlandırdık.

“Geçtiğimiz yıl 242 kayıtdışı tespit ettik”

2018 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüzde görevli sosyal güvenlik denetmenleri yoluyla toplamda 155 işyerini denetleyerek, 242 kayıtdışı sigortalı tespit ettik. Ayrıca boşandığı eşiyle filen birlikte yaşadığı tespit edilen 10 hak sahibinin ödemelerini iptal ederek yersiz ödenen miktarları geri aldık. Gerek bize gelen şikayetler gerekse de yapılan genel denetimler sonucunda mevzuat hükümleriçerçevesinde işverenlere87.009,00 TL prim ve 718.834,00 TL idari para cezası uyguladık. Şunu net olarak ifade etmek istiyorum. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için bu konuda kararlıyız. Sadece kayıtdışı denetimi anlamında değil, Kurum alacaklarımız anlamında daçalışmalarımız mevcut.

“Taksitlendirme imkânı var.”

Son dönemde, Sosyal Güvenlik Kurumu olarak işverenlerimize sunduğumuz teşvik paketleri çok ilgi gördü. En basitinden artı beş puanlık indirim kapsamında borcunu düzenli ödeyen bir işverenimizin, çalışanları için yatırdığı sigorta primlerinde toplamda %15 civarında bir indirim söz konusu. Yani siz hiçbir şey yapmasanız dahi borcunuzu zamanında ödemeniz halinde %15 indirim alıyorsunuz. Ancak malumunuz borcu olan işverenlerimiz hiçbir teşvik paketinden yararlanamıyor. Dolayısıyla da bu kapsamdaki işverenimiz bize “Borcumuzun tamamını ödeyemiyoruz ancakteşviklerden yararlanmak istiyoruz, nasıl bir yol izlemeliyiz? diye soruyorlar. Buradanborcu olup da teşviklerden yararlanamayan işverenlerimize sesleniyorum. Sizler için bir taksitlendirme imkânı mevcut. Gelin! Borcunuzu 6183 sayılı kanunun 48. madde hükümleri uyarınca taksitlendirelim. Hem teşviklerden yararlananın hem de borcunuzun size çıkardığı tüm engelleri ortadan kaldırın.” dedi.