Üre gübresine savaş zammı! Fiyatlar 1 haftada fırladı

Ortadoğu'da tırmanan İran-İsrail savaşı, sadece enerji piyasalarını değil, Türk çiftçisinin belini büken gübre maliyetlerini de altüst etti. Üre gübresinin tonu, savaş öncesinde 19 bin TL iken, sadece birkaç gün içinde yüzde 53 zamla 29 bin TL’ye kadar yükseldi.

Enerji krizinin göbeğinde yaşanan bu artış, Türkiye’nin gübrede yüzde 90’a varan dışa bağımlılığıyla birleşince, çiftçiye ağır bir darbe olarak geri döndü.

Üre Gübresi Neden Zamlandı? Ana Etken Doğalgaz Krizi

Ziraat Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Burak Kırkgöz, fiyat artışlarının temelinde doğalgaz krizi olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye, üre gübresinde yerli üretim yapamıyor çünkü bu gübrenin hammaddesi olan doğalgaz yeterli düzeyde temin edilemiyor.

İthalatın büyük kısmı İran’dan yapıldığı için savaşla birlikte hem fiyatlar fırladı hem de tedarik zinciri kırıldı. Bu durum, tarımsal üretimi doğrudan tehdit eder hale geldi.

Önlem Alınmadı, Kriz Derinleşti

Uzmanlara göre bu kriz, sadece dış kaynaklı değil. İçeride alınmayan önlemler, gübre piyasasında arz sıkışıklığını derinleştirdi. Ne stratejik stok yapıldı ne de erken alım modelleri devreye alındı.

Kırkgöz’e göre, bu kriz özellikle mısır ve yeşil ürünlerin gübreleme dönemine denk geldiği için üreticiyi iki kat zora soktu. Çiftçinin bir kısmı stoklu çalışsa da, çoğu yüksek fiyat nedeniyle gübreye ulaşamıyor.

Nitratlı Gübre Yasağı Tartışılıyor: Geçici Bir Alternatif mi?

Üre gübresine ulaşamayan çiftçilerin alternatifsiz kaldığına işaret eden Kırkgöz, kontrollü şekilde piyasaya sürülebilecek nitratlı gübrelerin gündeme alınması gerektiğini ifade etti.

Daha düşük maliyetli bu gübreler, geçmişte patlayıcı yapımında kullanıldığı gerekçesiyle yasaklandı. Ancak bugün gelinen noktada, tarımda güvenli kullanım koşulları sağlanarak yeniden değerlendirilmeleri çağrısı yapılıyor.

Nakliye Kilitlendi, Fiyatlar Katlandı

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmasının ardından taşımacılık neredeyse durma noktasına geldi. Alternatif kaynaklardan—Türkmenistan ve Özbekistan gibi ülkelerden—yapılan karayolu taşımaları ise hem yavaş ilerliyor hem de maliyeti artırıyor.

Bu durum, gübre fiyatlarını her geçen gün biraz daha yukarı çekiyor ve piyasada derin bir dengesizlik yaratıyor.

Çiftçinin Hesabı Tutmuyor: 29 Bin TL Peşin, 37 Bin TL Vadeli

Karatay Ziraat Odası Başkanı Rıfat Kavuneker, sahadan gelen güncel verileri paylaştı. Üre gübresinde sadece birkaç haftada yaşanan fiyat sıçraması dikkat çekici:

– 24 Şubat: 17.900 TL

– 17 Mart: 17.700 TL

– 23 Mart: 18.700 TL

– 27 Haziran itibarıyla peşin alım: 29.000 TL

– 3 ay vadeli: 33.000 TL

– 6 ay vadeli: 37.000 TL

Bu artışın sürdürülemez olduğunu belirten Kavuneker, acil devlet müdahalesi çağrısında bulundu.

Merdiven Altı Üretim Patladı, Çiftçi Zararda

Sadece fiyat değil, kalite de çiftçinin başını ağrıtıyor. Kavuneker, piyasada denetimsiz şekilde dolaşan ve faturasız satılan gübrelerin ciddi mağduriyet yarattığını ifade etti.

Organomineral ürünlerde kalite standartlarının hiçe sayılması, çiftçinin emeğini boşa çıkarıyor. Gübre atılan tarlalarda verim alınamayınca, çiftçinin zararı katlanıyor.

“Yılda Bir Kez Ürün Satıyoruz” – Gelirler Sabit, Giderler Uçuyor

Çiftçilerin yalnızca bir kez ürün sattığını hatırlatan Kavuneker, bu kazançla hem borçlarını ödediklerini hem de yeni sezona yatırım yaptıklarını vurguladı.

Ancak bu yılki tablo, çiftçi için içinden çıkılmaz bir kısır döngü yaratıyor. Sabit kalan buğday fiyatları karşısında, sürekli artan gübre, mazot ve ilaç giderleri, tarımı sürdürülemez hale getiriyor.