Uzayda Tuvalet Macerası: Astronotların Temel İhtiyaçlarını Karşılama Serüveni

Uzayda yaşamak, temel ihtiyaçları karşılamayı zorlaştırır. Astronotlar için tuvalet çözümleri tarihsel bir serüveni ifade eder. NASA ve SpaceX'in geliştirdiği yeni nesil astronot giysileri, uzaydaki yaşamı daha konforlu hale getiriyor. Detaylar burada!

Uzayda yer çekiminin az olduğu bir ortamda günlük yaşamsal gereksinimlerimizi karşılamak oldukça zorlu bir görevdir. Yemek yeme, su içme, uyuma ve tuvalet ihtiyacı gibi temel gereksinimlerimizi karşılamak için uzay misyonlarına odaklanan ekiplerin, bu insan ihtiyaçlarını ilk başta göz ardı etmiş ve bunu tesadüfen fark etmiş olmaları oldukça ilginçtir.

UZAYDA TUVALET PROBLEMİ

ABD tarafından Mercury projesinde yer alan astronot Alan Shepherd'ın uzayda 15 dakika kalması planlanmıştı. Ancak astronotun özel kıyafeti daha uzun süre giyilmişti ve bu giyinme süreci zaman alıyordu. Ayrıca fırlatma rampasında yaşanan sorunlar nedeniyle görev gecikti ve Shepherd tuvalet ihtiyacını gidermek zorunda kaldı. Tek çözüm, kıyafetin içine idrar yapmaktı ve bu için gerekli izinler alındı.

Bu ciddi sorun olan tuvalet ihtiyacının çözümü için uzun süre çeşitli yöntemler denendi. İlk olarak astronotlar için kondom benzeri bir kılıf kullanıldı, ancak bu kılıf yer çekimsiz ortamda işe yaramadı. Astronotların kullandıkları kılıfları, kendi ihtiyaçlarından daha büyük seçmeleri bu sorunu daha da karmaşık hale getirdi. Dışkı ihtiyacını gidermek için aynı dönemde kalçalarına poşet benzeri bir sistem kullanıldı. Daha sonra bu kondom benzeri kılıflara vana sistemi eklenmeye çalışıldı, ancak bu yöntem oldukça tehlikeliydi. Ayrıca bu çözümler, kadın astronotlar için düşünülmemişti.

Bu ilkel yöntemlerin kokuya yol açtığı ve oldukça basit olduğu anlaşılınca, daha iyi çözümler arayışına girildi. Meşhur Ay yürüyüşünde kullanılan astronot kostümlerinde idrarın kostümün bir bölümünde toplandığı bir sistem kullanılmıştı. Bu sistemden faydalanan ilk astronotlardan biri olan Buzz Aldrin, tarihe geçti.

Bir kadın astronotun uzay misyonlarına dahil olması ile tuvalet problemi de değişim gösterdi ve bebek bezine benzer külotlar tasarlandı. Bunlar, erkek astronotlarda da işe yaradı ama sadece depolama işi görüyordu ve hala rahatsız ediyordu.

Günümüzde tasarlanan yeni nesil astronot kıyafetlerinde çözüm arayışları devam ederken, NASA astronotların uzay aracı içerisinde ve dışarısında kullanmaları için geliştirilen iki farklı kostüm geliştiriyor. Orion isimli giysi astronotların altı gün boyunca bütün ihtiyaçlarını karşılayacakları biçimde tasarlandı, buna tuvalet de dahil. SpaceX firması da bu konu ile ilgili çalışmalar yürütüyor, bu süreçte tasarlanan uzay elbisesini Tesla Roadster’deki ‘Starman’e giydirdiler ve hala kıyafetten sinyaller alıyorlar.

NASA astronotların tuvalet ihtiyacının giderilebilmesi için bir yarışma bile açtı ve 30.000 dolarlık bir ödül koydu. 2017 yılında Dr. Thatcher Cardon, bir prototip geliştirerek HeroX ve NASA 2017 Space Poop Yarışması’nda birinci oldu. M-PATS ismi verilen sistem uzay giysisinden dışkının dışarı atılmasını sağlıyor, hastalar için kullanılan bir çeşit sonda sistemine benziyor. Kadınlar ve erkekler için farklı kullanımlarda tasarlanmış. Bu sistem Orion astronot kıyafetlerinde deneniyor.

Uzay kıyafetleri içindeki tuvalet problemleri bir yana uzay istasyonun da bu sistemlerde bir değişim söz konusu oldu. Tuvaletlerde vakumlu bir sistem söz konusu ve su kullanılmıyor. Atıklar farklı bir yerde biriktirilir ve uzay boşluğu ile buluşan bir tankta toplanır, böylece donduğu için kötü koku da olmaz. Astronot Tracy Dyson, geliştirilen kıyafetlerde kadınların tuvalet ihtiyacını gidermek için tamamen soyunması gerektiğini, erkeklerin ise bir fermuarla bu işi halledebildiğini söylüyor.

kaynak: yeni Alanya