Burdur / Bucak

BUCAK KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNE EMEĞE SAYGI(10) BUCAK’IN İLK İLKOKULU (“YANAN MEKTEP”)

BUCAK KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNE EMEĞE SAYGI

BUCAK KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNE

EMEĞE SAYGI(10)

BUCAK’IN İLK İLKOKULU

(“YANAN MEKTEP”)

(Değerli arkadaşlarım bu bölümle birlikte Bucak tarihinde yapılan ilk eğitim-öğretim kurumundan başlayarak yakın zamana kadar yapılan ve yıkılan, adı değiştirilen okulları tanımaya başlıyoruz.İlgileriniz yazmamı gerekli kılıyor. Değerli ilgilerinden den dolayı tüm arkadaşlarım ve dostlarıma şükranlarımı sunuyorum.)

Eğitim-öğretim olgusu insanlık tarihiyle yaşıttır dense herhalde doğru söylenmiş olur. Bucak kurulmaya başlandığında da elbette eğitim öğretime başlanmıştır.

Bucak’ta sistemli eğitim-öğretimin temeli 1800’lü yıllara dayanır. 1317(1899) yılı Konya Salnamesinin 201. sayfasında Bucak’ta 4 medrese, 5 mektep olduğu belirtilir. Öğretim, camilerin bitişiğindeki bölümlerde imam yetiştirmek amacıyla yapılırdı. Bu okullara varlıklı kişilerin çocukları devam ederdi.

Cumhuriyet’ten önce Mahalle Mektepleri vardı. Hacı Ömer Ağa Cami ve Çavuşlar Mahallesi’ndeki Cami kenarında açılan dershaneler bu okullara örnek olarak gösterilebilir. Hacı Ömer Ağa Cami bitişiğindeki dershane yakın zamana kadar duruyordu ve demirci dükkanı olarak kullanılıyordu. Rahmetli Ayşana ninem (Babaannem) cami bitişiğindeki demirci dükkanı olarak kullanılan bu binayı gösterirken ya da tarif ederken “dersana” yani dershane derdi. İlçe merkezimizdeki ilkokulların çekirdeğini temsil etmesi bakımından bugünkü okullarımızın temeli sayılabilecek olan Oğuzhan İlkokulu bir mahalle mektebi niteliğinde Çavuşlar Mahallesi Cami yanındaki bölümde açıldı. Üç dershanesi vardı. 1920 yılında şimdiki Belediye Mağazalarının bulunduğu yerdeki binada beş derslikli olarak eğitime devam edildi. Kasabamızın o zamanki adına uygun olarak (Tarih aralığı kesin olmamakla birlikte tahminen 1919-1926 arasındaki kısa sürede Oğuzhan kasabası) adı konulan Oğuzhan İlkokulu, Bucak’ın sistemli ilk eğitim-öğretim kurumudur. 1925 yılında yine Çavuşlar Mahallesinde bir bina Kız Okulu olarak hizmete geçti. Şu halde 1925 yılında kız ve erkek olmak üzere iki okul vardır. Erkek okulunun başöğretmeni Ali Bey (İkizoğlu), Kız okulunun başöğretmeni Seher Hanım’dı(İkizoğlu).

1926 yılında yatılı ve pansiyonlu olarak yeni, modern ve güzel bir okul yapıldı. Bu okul planlı olarak yapılmıştı. İki katlı, 14 odalı, müsamere salonu ve bodrumu olan çok güzel bir okuldu. Bodrumunda okulun gerektiğinde kendini savunabilmesi için cephanesi vardı. Ayrıca bu okulda bir de Okul Müzesi düzenlenmişti. 1928 yılında Harf İnkılabı ile birlikte tüm yurtta karma eğitime geçilmiş, kız ve erkek okulları bu yeni binada birleştirilmiştir. Okulun başöğretmenliğini de Ali Bey üstlenmiştir.

İlçe merkezindeki bu güzel okulun levhasında kasabanın tek okulu olduğu için “İLKOKUL” yazılıydı. Bayramlarda Atatürk Anıtı’na konan çelenklerde de aynı şekilde sadece “İLKOKUL” yazısı bulunurdu. Ama zamanının en modern okullarından birisi olan bu okul 1948 yılında uğradığı yangın felaketinden sonra halkın dilinde “YANAN MEKTEP” adıyla anılagelmiştir. Yangının sebebi belirlenememiş, o yıllarda ilçede henüz bir itfaiye de olmadığından yangın söndürme aracıyla yangına kesin bir müdahalede bulunulamamıştır. Okul bodrumundaki cephanelerin ısınarak güçlü bir biçimde patlamasından (infilak etmesinden) dolayı da kasaba halkı yangını söndürmek için yaklaşamamıştır. Böylece bu güzel okul kısa sürede yanıp kül olmuş, Yanan Mektep olarak tarihe geçmiş, o zamanın okullu çocuklarının belleklerinde tatlı anılarıyla birlikte yerini almıştır.

4274 sayılı kanunla köylere okullar yapıldı. Köylere okullar yapılmadan önce Yanan Mektep hem köye hem merkeze hizmet veriyordu. Bu okulun 1948 yılında yanmasıyla geçici bir süre için Halkevi’nde (Halkevi, şimdiki “Millet Bahçesinin yani eski park yerinin olduğu yerdeydi) ve ilkokulun pansiyon binasında öğretime devam edildi. Aynı zamanda halkın dilinde “Hususi Muhasebe Binası” (Özel İdare) olarak adlandırılan binada da eğitim-öğretime devam edildi. Yanan ilkokulun yerine kısa sürede geçici olarak kullanım için küçük bir bölüm yapıldı. YANAN MEKTEP’in öğrencilerinin belleklerinde okulları ölünceye kadar Yanan Mektep olarak kalacaktı.

Saygılarımla

(Gelecek bölüm Yanan Mektep’in yerine yapılan OĞUZHAN İLKOKULU olacak.)