Ahmet Korkmaz

TEFENNİ 1831 Nüfus Sayımı

Ahmet Korkmaz'ınTEFENNİ 1831 Nüfus Sayımı yazısı

TEFENNİ 1831 Nüfus Sayımı
1831 yılında Tefenni'de gerçekleştirilen nüfus sayımında yalnızca erkekler sayılmış, kadınlar ise bu sayıma dahil edilmemiştir. Bu, kadınların ikinci sınıfa konduğu anlamına gelmez; sayımın amacı, askere alınabilecek erkekleri tespit etmekti. Sayımda erkeklerin fiziksel özellikleri, sakalları ve ten renkleri gibi detaylar kaydedilmiştir. "Bıyığı terlemek" ifadesi, o dönemde de buluğ çağına giren gençler için kullanılan ve günümüzde hâlâ esprili bir şekilde devam eden, 200 yıllık köklü bir kültürel tabirdir.
1. Yaş Dağılımı ve Nüfus Özellikleri
Köylerdeki erkek nüfusun yaşları 1 ile 100 arasında değişiyor, ancak 19 ve 21 yaşlarında kimse bulunmuyor. 25 yaşına kadar, bu iki yaş hariç her yaştan erkek mevcut. 25 yaşından sonra ise yaşlar genellikle beşin katları (örneğin 30, 35, 40) şeklinde yoğunlaşıyor ve bu yaşlar arasında kalan diğer yaşlarda çok az kişi var. Deftere göre:
En genç nüfus: 1 yaşında 96 kişi.
En yaşlı nüfus: 100 yaşında 2 kişi.
En kalabalık yaş grubu: 25 yaşında 165 erkek.
Nüfusun yaş dağılımı onarlı gruplar halinde düzenlenmiş ve grafikle görselleştirilmiştir:
1-10 yaş aralığı: 700 kişiyle en yoğun grup.
91-100 yaş aralığı: 2 kişiyle en az nüfusa sahip grup.
Genel olarak nüfusun genç olduğu, ikinci en yoğun yaş grubunun ise orta yaşlar olduğu görülüyor.
Defterde dikkat çeken terimler:
Sagir: 0-12 yaş arası, buluğa ermemiş çocukları ifade ediyor. Toplam 457 sagir kayıtlı.
Şabb-ı emred: Bıyığı veya sakalı yeni çıkmış gençleri tanımlıyor. Kısaca "şabb-ı" olarak da yazılmış ve toplam 256 kişi bu şekilde kaydedilmiş.
2. Fiziksel Özellikler
Nüfus defterinde erkeklerin fiziksel özellikleri (sakal, bıyık, boy) detaylı bir şekilde sınıflandırılmış. Bu özellikler, bireylerin tanımlanmasında isim, baba adı, lakap ve unvanların yanı sıra önemli bir yer tutuyor.
2.1. Sakal Tipleri
Defterde 803 kişinin sakal yapısı belirtilmiş ve 14 farklı sakal tipi tanımlanmış: kumral, kır, ak, köse, müzellef, kara, sarı, kırçıl, kumral taze, sarı kır, ela kır, kısa, kumral kır ve sarı kır.
En yaygın sakal tipleri:
Kara sakal: 170 kişi.
Kumral sakal: 152 kişi.
Aksakal: 121 kişi.
Nadir sakal tipleri: Kumral kır, kumral taze ve sarı kır sakal, her biri 1 kişiyle temsil ediliyor.
Müzellef: Yüzünde yeni tüyler çıkan gençleri ifade ediyor (47 kişi).
2.2. Bıyık Tipleri
311 kişinin bıyık yapısı kaydedilmiş ve 6 bıyık türü tanımlanmış: kumral, sarı, kara, müzellef, kısa ve ter bıyık.
En yaygın bıyık tipleri:
Ter bıyık (yeni terleyen bıyık): 197 kişi.
Kumral bıyık: 55 kişi.
Kara bıyık: 41 kişi.
Nadir bıyık tipleri: Müzellef ve kısa bıyık, her biri 1 kişi.
2.3. Boy Özellikleri
Toplam 1255 kişinin boy özellikleri belirtilmiş ve 4 boy tipi tanımlanmış: uzun, kısa, orta ve uzunca boy.
En yaygın boy tipi: Orta boy (905 kişi).
Diğer boy tipleri:
Uzun boy: 271 kişi.
Kısa boy: 77 kişi.
Uzunca boy: 2 kişi.
Genel olarak, köylerdeki erkek nüfusun çoğunlukla orta boylu, kara veya kumral sakallı ve ter ya da kumral bıyıklı olduğu anlaşılıyor.
3. Engelli Nüfus
Defterde engelli bireyler kırmızı mürekkeple not edilmiş ve 4 engel türü tanımlanmış: yekçeşm (tek gözlü), âmâ (görme özürlü), a’rac (topal) ve miskin (uyuşukluk hastalığı). Toplam 10 engelli erkek kaydedilmiş:
Yekçeşm: 5 kişi (en yaygın engel).
A’rac: 3 kişi.
Âmâ: 1 kişi.
Miskin: 1 kişi (Köpre köyünde, uyuşukluk hastalığı olan bir kişi).
Engelli bireylerin yaşları genellikle genç. En genç engelli, 15 yaşındaki yekçeşm Hüseyin (Siroz köyü). En yaşlılar ise 50-55 yaşlarında: Hüseyin (Köpre, 50 yaş), Veli Ahmet ve Hacı Celil (Hasanpaşa, 55 yaş). Veli Savaş hocam( Sizin aileye işaret ediyor)
4. Sonuç
3268 Numaralı Nüfus Defteri, köylerdeki erkek nüfusun genç ve dinamik bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Yaş yoğunluğu 1-10 yaş arasında en yüksek, fiziksel özelliklerde ise orta boy, kara ve kumral sakal ile ter bıyık ön planda. Engel durumu az sayıda bireyde görülüyor ve genellikle genç yaşlarda. Bu veriler, dönemin köy yaşamına dair sosyal ve demografik yapıyı anlamak için önemli bir kaynak sunuyor.