Sahtekarlık Sendromu (Imposter Sendromu) nedir? Belirtileri, nedenleri ve başa çıkma yolları

Sahtekarlık sendromu, bir kişinin kendi başarılarının hak edilmediğini düşünmesi, başarılarını şans ya da başkalarının yardımıyla elde ettiği yanılgısına kapılmasıdır. İşte detaylar..

Sahtekarlık sendromu, bir kişinin kendi başarılarının hak edilmediğini düşünmesi, başarılarını şans ya da başkalarının yardımıyla elde ettiği yanılgısına kapılmasıdır. "Imposter sendromu" olarak da bilinen bu psikolojik durum, özellikle başarılı ve yüksek zekaya sahip bireylerde görülmektedir.

Bu sendromdan muzdarip olan kişiler, dışarıdan başarılı görünse de, içten içe kendi yeteneklerinden şüphe duyar ve başarılarının tesadüfi olduğuna inanır.

Sahtekarlık Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Profesör Ronald Riggio'ya göre, imposter sendromu kendini aşağıdaki belirtilerle gösterebilir:

• Başarıları şans veya dışsal faktörlere bağlamak: Kişi, elde ettiği başarının kendi yeteneğiyle değil, tamamen tesadüfen veya çevresel faktörler sayesinde gerçekleştiğini düşünür.

• Eleştirilere aşırı duyarlılık gösterme: Yapıcı ve olumlu eleştiriler bile kişinin kendini değersiz hissetmesine neden olabilir.

• Yeteneklerini küçümsemek: Becerileri konusunda kendisine güven duyamayan birey, yeni fırsatları değerlendirmekten kaçınabilir.

• Yetersizlik hissinin fark edilme korkusu: "Başkaları gerçekte ne kadar yetersiz olduğumu anlarlar mı?" kaygısı yoğun bir şekilde hissedilir.

• Erteleme davranışı gösterme: Kişi, işini yeterince iyi yapamayacağını düşünerek, başlangıcı sürekli olarak geciktirir.

• Aşırı mükemmeliyetçilik: Sahtekarlık sendromu yaşayan bireyler, kendilerine çok yüksek standartlar koyarlar ve bu standartlara ulaşamadıklarında hayal kırıklığı yaşarlar.

Sahtekarlık Sendromunun Nedenleri

Sahtekarlık sendromunun ortaya çıkmasına neden olan pek çok faktör bulunmaktadır:

• Bireysel faktörler: Düşük özgüven, yüksek beklentilere sahip olma, aşırı öz eleştiri.

• Toplumsal ve kültürel faktörler: Aile veya çevre tarafından baskı altında yetişmiş olma, başarıyı bir zorunluluk olarak görme.

• Mesleki faktörler: Yüksek rekabet ortamları, yoğun stres, özellikle akademik veya profesyonel kariyerlerde başarı baskısı.

Sahtekarlık Sendromu Hangi Meslek Gruplarında Daha Yaygın?

Sahtekarlık sendromu, özellikle başarı odaklı ve yoğun stres altında çalışan bireylerde görülmektedir. Şu meslek gruplarında daha yaygın olarak rastlanmaktadır:

• Doktorlar ve Sağlık Profesyonelleri

• Avukatlar ve Hukuk Uzmanları

• Akademisyenler ve Araştırmacılar

• CEO ve Yöneticiler

• Yaratıcı Endüstri Çalışanları (Yazarlar, Sanatçılar, Tasarımcılar)

Korn-Ferry tarafından yapılan bir ankete göre, CEO’ların %70’inden fazlası zaman zaman sahtekarlık sendromu belirtileri gösterdiklerini itiraf etmiştir.

Sahtekarlık Sendromu ile Başa Çıkma Yolları

Bu sendromla başa çıkmak için aşağıdaki stratejiler uygulanabilir:

1. Başarılarını kaydet: Kendini yetersiz hissettiğinde dönüp başarılarına bakabileceğin bir liste tut.

2. Olumsuz iç sesi sustur: Kendine daha şevkatli davran ve olumsuz düşünceleri sorgula.

3. Mentorluk al: Deneyimli birinden destek almak, bu sendromu aşmanda yardımcı olabilir.

4. Başkalarıyla konuş: Benzer duyguları yaşayan kişilerle deneyimlerini paylaş.

5. Mükemmeliyetçiliği bırak: Hiç kimse her konuda kusursuz değildir.

Sahtekarlık sendromu, başarılı bireylerin kendilerini yetersiz hissetmesine neden olan yaygın bir psikolojik durumdur. Ancak doğru stratejilerle bu sendromu aşarak, kişisel ve profesyonel gelişim sürecine olumlu bir yön verebilirsiniz.