Emeklilikte yeni şok Bu hak sessizce kaldırıldı

SGK, engelli bireylerin vergi indirimiyle erken emeklilik hakkını kaldırdı. Yeni sistemde sağlık kurulu raporu esas alınıyor. Detaylar haberimizde…

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 14 Ocak 2025 itibarıyla emeklilikte köklü bir değişikliğe gitti. SGK Uzmanı Özgür Erdursun’un açıklamasına göre, engelli bireylerin erken emeklilik yolunu açan “vergi indirimi” uygulaması tamamen sona erdi. Artık erken emeklilik için tek kıstas SGK’nın kendi sağlık kurullarından alınacak raporlar olacak.

Bu yeni sistemle birlikte engelli vatandaşlar için emekliliğe ulaşmak çok daha zor hale geldi. Önceki uygulamada vergi indirimi belgesiyle emekli olunabiliyordu, ancak artık bu belge tek başına yeterli olmayacak.

SGK’dan Yeni Kriter: Sağlık Kurulu Onayı Şart

Yeni uygulamaya göre SGK, bireyleri hastaneye sevk edecek ve değerlendirmeyi kendi bünyesindeki sağlık kurullarına yaptıracak. Bu da demek oluyor ki; emeklilik kararı, artık merkezi ve çok daha sıkı bir kontrol sürecine tabi olacak. Vergi indirimiyle gelen kolaylıklar ortadan kalkarken, emeklilik için çalışma gücü kaybının oranı belirleyici olacak.

Eski Sistemde Nasıldı, Şimdi Ne Değişti?

Özgür Erdursun’un verdiği bilgilere göre, daha önce engelli bireyler yaş şartı aranmaksızın, 15–20 yıl sigortalılık ve 3600–4400 prim günüyle emekli olabiliyordu. Ancak yeni düzenleme ile:

%40–49 oranında engelli olanlar için: En az 18 yıl sigortalılık ve 4100 prim günü,

%50–59 oranında engelli olanlar için: En az 16 yıl sigortalılık ve 3700 prim günü gerekiyor.

Ayrıca, en az %40 oranındaki engelin tek bir rahatsızlıktan kaynaklanması şartı da getirildi. Bu durum, birçok bireyin yeniden değerlendirmeye alınmasına neden olacak.

“Kimseye Haber Verilmeden Yürürlüğe Girdi”

SGK Uzmanı Erdursun, değişikliğin kamuoyuna açık bir şekilde duyurulmadan yürürlüğe konduğunu ve bu durumun çok sayıda kişiyi mağdur ettiğini vurguladı. Uygulamanın Anayasa Mahkemesi’ne taşındığını söyleyen Erdursun, "Bu sistem hazırlıksız yakalanan binlerce insan için adeta bir tuzak oldu" ifadelerini kullandı.

Özellikle geçmişte bu haktan faydalanmak için hazırlık yapan ancak başvurusunu tamamlamayan bireylerin büyük bir mağduriyet yaşadığını belirten Erdursun, yeni sistemde adaletin sağlanmadığını da sözlerine ekledi.

Dunya.com'da yayınlanan SGK uzmanı Özgür Erdursun'un yazısının tamamı ; 

Engelli statüsünde olanlar eski SSK-Bağ/Kur-Emekli Sandığı ve Özel Banka Sandıklarından yaşa tabi olmadan emekli olabiliyorlar. Ülkemizde ilk işe başlama tarihine göre kendilerinden istenen prim gün sayısına göre normal emeklilik dışında belli bir yaş­ta, daha az prim günüyle kısmi emeklilik hakkı da var.

Bunun yanında yaşa tabi olma­dan daha az günle ve daha az az sigortalılık süresi ile malulen emeklilik ve yaş tabi ol­madan sigortalılık süresi ve prim gün sayısı ile engelli emekliliği vardır.

Malulen emeklilik: Sigortalı işe başla­dıktan sonra çalışma gücünün %60 ve fazla­sını kaybedenler 10 yıllık sigortalılık süresi ve 1800 günle yaşa tabi olmadan malulen emekli olabilirler.

Engelli emekliliği: Engelli emekliliğin­de 1/10/2008’den sonra sigortalı olanlar hastaneden almış oldukları oranlı sağlık kurulu raporuna göre değil de çalışma gücü kaybına göre emekli olabiliyorlar.

1/10/2008’den önce sigortalı olanlar ise engel dercesine göre vergi indirimli olarak emekli olabiliyordu.

15/01/2025’den itibaren 1/10/2008’den önce sigortalı olanlar da çalışma gücü kaybına göre emekli olacaklar.

1/10/2008 tarihine kadar sigortalı olanlar hastaneden almış oldukları engel oranını gösterir raporlarını sigortalı olarak çalışır­ken vergi indirim belgesine çevirerek, vergi indirim oranlarına göre yaşa tabi olmadan vergi indirim oranına göre kendilerinden istenen sigortalılık süresi ve prim gün sa­yısını tamamlayarak emekli olabiliyorlar­dı. 14/01/2025’den itibaren bu uygulama değişti. Artık vergi indirimli emeklilik yok. 1/10/2008’den önce ya da sonra sigortalı olanlar çalışma gücü kaybına göre emekli olacaklar. 1/10/2008 öncesi sigortalı olan­ların raporları Balthazard formülüne göre hesaplanıyordu. Birden fazla rahatsızlığı olanların ortalama oranı bu hesaplamaya göre belirleniyordu. Artık Balthazard for­mülüne göre değil de tek bir hastalığından dolayı çalışma gücü oranı belirlenecek.

7538 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun­larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde, çalışma gücü kaybı %40-49 arasında olanlar yaşa tabi olmadan 18 yıl­lık sigortalılık süresi ve 4100 prim günüyle emekli olacak. %50-59 arasında çalışma gücü kaybı olanlar ise 16 yıllık sigortalılık süresi ve 3700 prim günüyle yaşa tabi olma­dan emekli olabilecekler.

14/01/2025 itibariyle vergi indirim belgesi ile emeklilik hakkı olmayacak. 14/01/2025 tarihine kadar vergi indirim belgesini almış olsalar dahi 14/01/2025 ta­rihine kadar emeklilik için yazılı müracaat­ları yok ise vergi indirim belgeleri hiçbir işe yaramayacak.

1/10/2008’den önce vergi indirim belge­si ile emekli olanlar ikiye ayrılıyor, sürek­li vergi indirim belgesi ile emekli olanlar emekli aylıklarını almaya devam edecek. 1/10/2008’den önce süreli vergi indirim belgesi ile engelli emekliliği hakkından ya­rarlananlar, kontrol muayenesi geldiğinde yeni kanuna tabi olarak çalışma gücü kay­bına bakılarak emekli aylıklarını almaya devam edip etmeyeceği belirlenecek.

Bundan böyle engelli statünde emekli olacakların tüm işlemleri SGK tarafından yürütülecek, Sigortalının engelli emekliliği müracaatında sevk işlemi Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Sosyal Güvenlik Kuru­mu sağlık birimleri tarafından yapılacak. Engel derecesinin bir önemi olmayacak, çalışma gücü kaybına bakılacak. Bu durum­da vergi indirimli olarak emekli olacakla­rın kazanılmış hakları ellerinden alınmış oldu. Çünkü 1/10/2008’de 5510 sayılı yasa ile 1/10/2008’de uygulama değiştirilmişti ancak 1/10/2008 öncesi sigortalı olanla­rın kazanılmış haklarına dokunulmamıştı. 14/01/2025’de değişen yasa ile geriye dö­nük yasal hakkı olanların bu hakları elle­rinden alındı.

Yasal değişiklik ile vergi indirimli emek­lilik hakkını kaybedenlerin yanında bir de 14/01/2025’e kadar vergi indirimli olarak emekli olmuş ancak süreli olarak vergi indi­rimli emekli olmuş olanların emekli aylık­larının kesilmesi de söz konusu olacak. Bu durum ayrıca mağduriyetler doğuracaktır.

1/10/2008’den önce sigortalı olmuş olan engelli vatandaşlarımızın yaşadığı bu mağ­duriyet Anayasa mahkemesine gidecektir diye düşünüyorum.