Uzman Uyardı 'Dijital cihazlar oyuncak değil, bağımlılığa giden yol olabilir'

Dr. Feyyaz Öztop, dijital cihazların çocuklar için masum bir oyuncak gibi görülmemesi gerektiğini vurguladı. Bilinçli teknoloji kullanımı için ailelere kritik tavsiyeler sundu.

Günümüzde bazı ebeveynler oyalanmaları için çocukları dijital cihazlarla kontrolsüz ve uzun süre baş başa bırakabiliyor. Eğitimci-Yazar Dr. Feyyaz Öztop ebeveynlerin akıllı telefon, tablet bilgisayar gibi dijital cihazları masum birer oyuncak ya da oyalanma aracı gibi görmemesi gerektiğine dikkat çekti.

Dr. Öztop açıklamalarında: “Çocuklar tatil dönemlerinde dinlenme için çok fazla boş vakitlere sahip olmaktadırlar. Tatil sürecinde de en fazla tercih edilen boş zaman aktiviteleri arasında da akıllı telefon, tablet bilgisayar gibi dijital cihazları kullanmak yer alıyor. Bu cihazların oyun oynama, sosyal medyada gezinme, iletişim kurma ve bilgi edinme gibi birçok farklı amaçla kullanıldığına rastlanıyor. Teknolojik cihazların aşırı ve kontrolsüz şekilde kullanımı ise bir dijital bağımlılık riskine yol açabiliyor. Dijital cihazlara bağımlığın birçok olumsuz etkisi bulunabilmektedir.

Dijital bağımlılığın, beyin, ortopedik, göz ve hormonal vb. çeşitli alanlarda sağlık sorununa yol açabiliyor. Örneğin dijital cihazlara bağımlı olan bireylerin bilgi edinme süreçlerinin sekteye uğradığını görüyoruz. Yapılan araştırmalar bu cihazları aşırı kullanan bireylerin odaklanmada sorun yaşadıklarını gösteriyor. Bireyler bir bilgi üzerinde uzun süre sabrederek çalışmakta zorlanabiliyorlar. Yine dijital bağımlılıkla birlikte anksiyete ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların arttığını görüyoruz. Ayrıca bu tür bağımlılıklar bireylerin beslenme ile uyku düzeni, sosyal ilişkileri, bilgi edinme süreçleri yönünden de zararları olabiliyor. Çocukların dijital teknolojik cihazların olumsuz etkilerine maruz kalmaması için anne babalar bilinçli olmalılar. İlk önemli görev onlara düşüyor. Bu cihazlar anne babalar tarafından çocuklar için masum bir oyuncak ya da oyalanma aracı olarak görülmemeli” dedi.

Dr. Öztop bilinçli dijital teknoloji kullanımı üzerine ebeveynlere de bazı öneriler sıraladı: “Ebeveynlerimiz öncelikle bu cihazların olumlu yanları olduğu gibi olumsuz yanlarının da bulunduğunun farkında olmalılar. Dijital cihazların türlü tehlikelere ve sorunlara yol açabilme potansiyeline de sahip olduğunu unutmamalılar. Dijital dünya ve bilinçli teknoloji kullanımı konularda bilinçli olmalılar. Bu konularda yine çocuklarının önünde iyi birer rol model olmalılar ve kardeşler gibi diğer aile üyeleri birlikte bir iş birliği yapmalılar. Çocuklar bulundukları ortamda ne görürlerse onu uygulama eğilimine girebilmektedirler. Diğer taraftan ebeveynlerimiz uygun bir dil ile izah ederek belirli kurallar ve sınırlar dahilinde çocuklarının bu araçları kullanmalarını sağlamalılar. Bu noktada süre, içerik ve mekan bazında bazı kısıtlamalar getirebilirler. Kullanımda azaltma yoluna gidileceği zaman da bunun aşamalı olarak yapılması daha etkili olabilecektir. Yine çocuklarının koydukları kurallara uyup uymadıklarına da kontrol etmeliler. Kontrol mekanizması olmazsa çocuklar kuralları aksatabilmektedirler. Ayrıca anne ve babalarımız çocuklarının her daim yanı başında olamayacakları için bilinçli dijital cihaz kullanımı konusunda çocuklarını yönlendirmeliler. Dijital cihazların gerektiği zaman kullanılması, işin bitince bırakılması ve gerekli içerikle kullanması konusunda sorumluluk almaları sağlamalılar. Örneğin ekranlarda reklam ve bildirim gibi ögelerle yaygın bir şekilde karşılaşılabiliyor. Bu içerikler çocukların yeni bir oyuna ve uygulamaya alışmasına yol açabiliyor ve dijital cihazları kullanımını artırabiliyor. Bu yüzden çocuklar kendilerine gerekli olmayan içeriklere dokunmamaları konusunda yönlendirebilirler. Öte yandan çocuklar arkadaşlarından ve çevresindeki kişilerden etkilenerek dijital cihazları daha fazla kullanabilmektedirler. Çocuklarının akranlarının ve akrabalarının aileleri ile bu konularda iletişim kurulması ve iş birliği yapılması da dijital bağımlılığın önlenmesinde yarar sağlayacaktır. Bunlara ek olarak, dijital cihaz kullanımının aşırı keyifli gelmesinden dolayı bireylerin bu cihazları kullanma düzeylerinin arttığı bilinmektedir. Ailelerimiz çocukların fiziksel ortamda bireysel ya da ortak şekilde keyifli vakit geçirecekleri alternatifler sunmalılar. Bu faaliyetler esnasında çocuklar dijital ortamda, başarma, rekabet etme, değer verilme vb. birçok duyguyu görebilme fırsatına sahip olabilirler. Fiziksel oyunlar, etkinlikler, sanatsal ve hobisel faaliyetler, gezi ve ziyaretler, evcil hayvan besleme, sebze ve meyve yetiştirme bunlara örnek verilebilir. Ailelerimiz çocuklarına fiziksel mekanlarda keyifli zaman geçirecek etkinlikler sunarak bu cihazların kullanımının azalmasına sağlayabilirler."